«Οι κάθε λογής επισκέπτες μέθυσαν από τα χαμόγελα και τους μεζέδες και αποκάλεσαν την πόλη μας ερωτική. Κρίμα που δεν ξέρουν ότι δεν υπάρχουν ερωτικές πόλεις παρά μόνο άνθρωποι που ερωτεύονται σ' αυτές.»
Έχει μία και πλέον ώρα που διάβασα το editorial του Σπύρου Σαρανταένα στο περασμένο City και τα λόγια του ακόμα αντηχούν στο μυαλό μου. Περιμένω στη στάση –όχι του μετρό, Αθηναίε μου, η πόλη μας φοβάται τα υπόγεια- και χαζεύω τη φωταγώγηση της Εγνατίας. Φέτος δεν έχω πάει ακόμη στην έκθεση –κι ούτε πρόκειται να την προλάβω-, όπως τόσα χρόνια, που συντηρούσα στα περίπτερά της μια ακόμα δυνατή παιδική ανάμνηση. Βλέπεις, εδώ και μέρες είμαι σε δίλημμα, διάβασα ένα κείμενο για τη ΔΕΘ και μ’ άγγιξε. άραγε πόσα προσφέρει αυτός ο θεσμός στην πόλη; Διότι, ναι, σύμφωνοι, άθλια σε αισθητική τα περίπτερά της, και αηδιαστική η ευκαιριακή προσκόλληση στη Θεσσαλονίκη αυτές τις μέρες. Αλλά εμένα μ’ αρέσει που η πόλη ξαφνικά για δέκα μέρες γεμίζει κόσμο. Που φοράμε «τα καλά μας», έστω με τα μπαλώματά τους, που πίνουμε μαύρες μπύρες και τρώμε λουκάνικα, όχι γιατί έχει σημασία, αλλά γιατί έτσι συνηθίσαμε. Ξέρω, πάλι υποσχέσεις θα ακούσω μονάχα και λόγια μεγάλα, ότι είναι όμορφη η πόλη κι ερωτικά τα σοκάκια της, και πάλι την πλάτη θα μας γυρίσουν όσοι ξερογλείφτηκαν με τις γεύσεις της. Μα ακόμη κι αυτό τ’ αγαπάω, να μοιράζομαι μ’ άλλους όσα λίγα αγαπώ σε ένα περιβάλλον που μάλλον αντιπάθεια βγάζει τις καθημερινές που βασανίζουμε το κέντρο του.
Λοιπόν, όπως λέει ο Σαρανταένας, η πόλη δεν είναι ερωτική. Σάμπως, τι να ’ναι τάχα ερωτικό εδώ πάνω; Η βρώμικη Εγνατία που ζέχνει απ’ τα βουλωμένα φρεάτια ή ο χοντροκομμένος Λευκός Πύργος; Ποια φωνή ηχεί ερωτικά στα αυτιά σας, των φολκλόρ πολιτικών της πόλης ή των ραδιοφώνων που ξερνάν ανελέητα αρρωστημένο οπαδισμό και «εθνική προστασία» στους ακρίτες του βορρά (εκτός κι αν τη βρίσκετε με τα σποτάκια του Ερωτικού- εγώ μονάχα γέλιο βγάζω μαζί τους); Μήπως πάλι σας εμπνέουν τα πάρκιγκ στην παραλία της Κρήνης ή η αύρα του Θερμαϊκού; Εμένα πάντως όχι...
Για μένα, και το ‘χω ξαναπεί, το θυμάσαι Αστέρη, ερωτική είναι μονάχα η πόλη που τα μάτια μας χαίρονται να βλέπουν, όχι η ερωτική Θεσσαλονίκη που στην όψη της αποστρέφεις το βλέμμα σου. Ερωτικοί είναι οι ζαχαροπλάστες που ανταγωνίζονται για την τέρψη μας: Άλλος με τα τσουρέκια του, άλλος με τα τρίγωνα κι άλλος με το καζάν ντιπί του. Ερωτικά είναι τα μπαρ που δε χρειάζονται βιτρίνα ούτε πόρτα, και τ’ αγαπάς μονάχα γιατί αγάπησες τη μουσική τους και τα τοπία τους. Ερωτικοί είναι οι άνθρωποι, όχι εκείνοι που μαλώνουν στα ραδιόφωνα, μονάχα εκείνοι που σου πιάνουν κουβέντα στη στάση γιατί δε φοβούνται το άγνωστο.
Η Θεσσαλονίκη δεν είναι ερωτική γιατί έτσι θέλουν τα τοπία της. Η Θεσσαλονίκη είναι ερωτική διότι εμπνέει πάθη. Καθόλου τυχαία, άλλωστε, δε λέγεται «συμπρωτεύουσα». Ήταν πάντα δεύτερη, στη σκιά της πρωτεύουσας, είτε Πόλη λεγόταν αυτή είτε Αθήνα. Κι όταν ζεις στη σκιά ανάβεις φωτιές για να αντέξεις. Κι οι φωτιές ανάβουν πάθη...
Κάθε φορά προτού κατέβω στην Αθήνα παίρνω και διαβάζω μια «Μακεδονία». Εγώ, που αντιπαθώ τον τοπικισμό του ντόπιου τύπου. Θέλω να παίρνω μαζί μου μια πνοή από την πόλη που μονάχα μ’ ανέθρεψε –διότι δε με γέννησε, μήτε θα με κρατήσει σιμά της για πάντα-, όχι την «ερωτική» σας Θεσσαλονίκη, την «ερωτική» μου Θεσσαλονίκη, τις εικόνες που εγώ αγάπησα περπατώντας την.
«Και μερικές φορές ανατριχιάζω όταν σκέφτομαι ότι πιο πολύ αγαπώ αυτούς που την κατοικούν, από ότι την ίδια την πόλη».
Να ’σαι καλά που μας το θυμίζεις,
Σπύρο.
